De Europese Dag van de Logopedie, op 6 maart, staat dit jaar
in het teken van Taalontwikkelingsstoornissen (TOS).
Uit onderzoek blijkt dat minimaal 5-15% van alle peuters en
kleuters problemen heeft met hun taal en/of spraak. Taalontwikkelingsstoornissen
zijn daarmee één van de meest voorkomende aandoeningen. Taalontwikkelingsstoornissen
komen bovendien vaker voor dan autisme of ADHD. In totaal heeft 5% tot 7% van
alle kinderen in Nederland een TOS.
Kinderen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben
moeite met taal. Met het begrijpen of zich uiten. TOS gaat niet over en je kunt
het niet zien. Ouders kunnen het bij hun kind herkennen aan de manier van
communiceren. Bijvoorbeeld een peuter die weinig praat en onverstaanbaar is. Of
een wat ouder kind dat kromme zinnen maakt of verkeerde werkwoorden gebruikt.
Of een kind dat altijd stil is omdat het moeite heeft met het meedoen aan een
gesprek. Een kind met een TOS heeft een gemiddelde intelligentie en een normaal
gehoor. Er zijn geen aanwijsbare redenen die de moeilijkheden met het leren van
taal verklaren.
Ook meertalige kinderen kunnen een TOS hebben. De TOS is
geen gevolg van de meertaligheid. De problemen die voortvloeien uit een TOS
komen tot uiting in alle talen die het kind spreekt. De oplossing ligt niet in
het overstappen naar één-taligheid. Een meertalig kind met een TOS heeft
begeleiding nodig die zich richt op behoud van alle talen.
De aandacht voor TOS is nodig omdat er nog veel onwetendheid
is. Zowel bij ouders als bij leerkrachten, degenen die het juist bij kinderen
moeten signaleren. Preventieve Logopedie is bij uitstek deskundig op het gebied
van het signaleren van Spraak- en Taalachterstanden en TOS. Binnen de
preventieve logopedie onderzoeken logopedisten kinderen in de leeftijd 0-4 jaar
op logopedische spreekuren en screenen logopedisten de taalontwikkeling van
kinderen op 5 jarige leeftijd in het kader van de Jeugdgezondheidszorg. Deze
zorgvoorziening wordt aangeboden via GGD’en, door gemeenten die logopedisten in
dienst hebben of via onderwijsadviesdiensten. De preventieve logopedie geeft
ouders/verzorgers, consultatiebureaus, kinderdagverblijven, voorscholen,
peuterspeelzalen en scholen adviezen over het stimuleren van de
spraaktaalontwikkeling.
Preventieve logopedie is onmisbaar bij het tijdig signaleren
en voorkomen van problemen op het gebied van de spraak- en taalontwikkeling bij
jonge kinderen. De logopedist beschikt over de expertise om onderscheid te
maken tussen spraaktaalachterstanden en spraaktaalstoornissen. Tijdig signaleren
van spraaktaalstoornissen voorkomt:
• uitstroom naar het speciaal onderwijs
• voortijdige schooluitval
• gedragsproblemen
• criminaliteit
Bij TOS is het essentieel dat het vroeg gesignaleerd wordt
zodat er op tijd hulp ingeschakeld kan worden zoals bijvoorbeeld behandeling
van een logopedist of doorverwijzen naar speciale TOS-behandelgroepen.
Helaas is het in werkelijkheid zo dat er de laatste jaren
flink bezuinigd is op de inzet van Preventieve Logopedie. Een zorgelijke
ontwikkeling voor kinderen met TOS; zij lopen het risico te laat opgemerkt en
daardoor niet op tijd geholpen te worden.
Op 6 maart a.s. zullen wij weer mooie, inspirerende,
grappige, wetenswaardige berichten plaatsen. Dat doen we op twitter-account
@vakgroep en in de Facebookgroep Preventieve Logopedie. Volg jij ons ook?
Dit jaar zullen we gebruik maken van de hashtags #TaalAlert
en #TOS.
Waarom wij gekozen hebben voor #TaalAlert? Omdat het nodig
is dat we met z’n allen alert zijn op Taalachterstanden en op
Taalontwikkelingsstoornissen en het verschil daartussen.
Taal heb je namelijk nodig om te kunnen begrijpen, om
effectief te kunnen communiceren, om problemen op te kunnen lossen, om
zelfstandig keuzes te kunnen maken, om je te kunnen uiten, om nieuwe
vaardigheden aan te leren, om sociale contacten aan te gaan en te onderhouden. Kortom
Taal is alles! Het is belangrijk dat de taalontwikkeling goed verloopt. Wanneer
een taalontwikkeling niet goed verloopt is de rol van de logopedie essentieel.
Zonder logopedie zullen kinderen met TOS onderwijs en gezondheidsproblemen
krijgen (zie ook ons pdf-document TaalAlert en de Factsheet Taalontwikkelingsstoornissen: 10 kerncijfers en feiten-2015).
Op Gezondheidsplein.nl wordt op 6 maart het nieuwe dossier “Taalontwikkelingsstoornis”
gelanceerd. Het dossier komt tot stand in samenwerking met Auris, Kentalis,
NSDSK en de NVLF. De 1,3 miljoen bezoekers van Gezondheidsplein worden
geïnformeerd over de signalen van TOS en wat je kan doen bij een vermoeden van
een taalachterstand.
zie ook:
